Dziś krótko, ale treściwie.

Każdego roku, z nadejściem stycznia, miliony ludzi na całym świecie formułują postanowienia noworoczne. Obiecują sobie schudnąć, rzucić palenie, zacząć oszczędzać czy nauczyć się nowego języka. Jednak statystyki są nieubłagane: badania wskazują, że jedynie 8% osób realizuje swoje postanowienia noworoczne. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź leży głębiej niż w samej dacie czy braku motywacji.

Zakodowane schematy i „wgrane programy”

Nasze codzienne życie to suma nawyków i schematów, które kształtowały się przez lata. Są niczym programy komputerowe, które działają automatycznie, kierując naszymi decyzjami i zachowaniami. Przykładowo, osoba, która od lat po stresującym dniu sięga po słodycze, nie zmieni tego nawyku z dnia na dzień tylko dlatego, że jest 1 stycznia. Te głęboko zakorzenione schematy wymagają świadomej pracy i czasu, by je przeprogramować. Oczywiście jest to motywujące - zacząć od nowa, z czystą kartą. Jednak wgrane programy prędzej czy później wezmą górę - i właśnie dlatego około marca tłumy z siłowni w jakiś zagadkowy sposób zaczynają znikać. Jeśli do tego dodamy Ego, które znajduje potwierdzenie dla praktycznie każdego naszego działania - to oczywiście będziemy konstruować piękne i wymyślne wymówki, które będą tłumaczyły czemu mamy zrezygnować z postanowień. I stąd się biorą wszystkie: "sport to kontuzje", "na coś trzeba umrzeć" (moje ulubione) itd. Dzieje się tak, dlatego że naszym celem (jako ludzi) bazowo nie jest osiągać wymarzone rezultaty, tylko przetrwać i się rozmnożyć. I nawet jeśli mamy świadomie pojęcie o tym jak destrukcyjnie na przykład złe nawyki żywieniowe, brak ćwiczeń czy nałogi mogą wpływać na nasze zdrowie, to podświadomie będziemy trwali przy "nie do końca zdrowej ale znanej rzeczywistości", niż dążyć do "potencjalnie zdrowszej ale nieznanej rzeczywistości". Jak z tego wyjść? Już sam fakt bycia świadomym tego, że to zakodowany program nieco otwiera oczy. Dodatkowo jeśli podejdziemy do zmian jak do treningu (o tym więcej za chwilę), dołożymy nieco samodyscypliny, a przede wszystkim na poziomie podświadomym zmienimy obowiązujące nas zasady - to, czego chcemy stanie się nową rzeczywistością.

Pułapka ustalonej daty

Wielu z nas wiąże zmiany z konkretnymi datami: „zacznę od poniedziałku”, „od nowego miesiąca”, „od nowego roku”. Jednak takie podejście może być pułapką.

Przykładowo, osoba planująca rozpocząć dietę od poniedziałku może w weekend objadać się ulubionymi potrawami, co tylko pogłębia problem. Czekanie na „idealny moment” często prowadzi do prokrastynacji i odkładania zmian w nieskończoność. Tymczasem każda chwila jest dobra, by zacząć – nie potrzebujemy specjalnej daty, by wprowadzić pozytywne zmiany w naszym życiu.

Jestem zdecydowanie bardziej za procesem, ciągłością, stałym doświadczaniem, niż za ustalaniem konkretnych dat. Daty mają znamiona skończoności i powtarzalności - a w końcu chcemy wyjść z danego schematu na stałe, a nie wiecznie go powtarzać.

Działanie prowadzi do motywacji, nie odwrotnie

Często myślimy, że potrzebujemy odpowiedniego stanu emocjonalnego, by zacząć działać. Jednak to działanie często generuje motywację. Przykładowo, osoba, która zaczyna biegać mimo braku chęci, po kilku treningach zaczyna odczuwać satysfakcję i motywację do kontynuacji. To właśnie pierwsze kroki, nawet jeśli są trudne, prowadzą do stanu emocjonalnego sprzyjającego dalszym działaniom. Większość myśli, że potrzebujemy konkretnego stanu, określonego samopoczucia, daty, momentu, żeby działać, a rzeczywistość jest dokładnie odwrotna. Dopiero kiedy zaczynamy działać to wchodzimy w dany stan, mamy upragnione samopoczucie. To działanie otwiera drzwi, a nie czekanie na otwarcie drzwi rozpoczyna działanie. **Ci co mogą - robią. Ci co robią - mogą. **

Prawo treningu: ciągłość i długotrwała praca

Zmiana to proces, nie jednorazowy zryw. Osoba, która postanawia nauczyć się gry na gitarze, nie stanie się mistrzem po jednym intensywnym weekendzie ćwiczeń. Potrzebna jest regularność i cierpliwość. Podobnie jest z postanowieniami noworocznymi – jednorazowy zryw motywacji nie przyniesie trwałych efektów. Kluczem jest konsekwentna, długotrwała praca nad sobą. O tym mówiłem już wcześniej. Serie, ruchy, powtórzenia, prawo progresu - na tym można oprzeć naprawdę sporo kwestii związanych z życiem. Gdy przychodzisz pierwszy raz na siłownię, nie kładziesz się od razu pod sztangę 300 kg i nie próbujesz jej wycisnąć - najpewniej cię po prostu zgniecie. Do tego zadania trzeba podejść w inny sposób, swoje przećwiczyć i spokojnie dać sobie pracować. To samo z wprowadzaniem zmian.

Wnioski

Postanowienia noworoczne często nie działają, ponieważ opierają się na iluzji, że zmiana daty przyniesie zmianę w naszym życiu. Tymczasem prawdziwa zmiana wymaga zrozumienia naszych nawyków, unikania pułapki „idealnego momentu”, podjęcia działania bez czekania na motywację oraz konsekwentnej, długotrwałej pracy. Zamiast czekać na nowy rok, zacznijmy działać teraz, krok po kroku, budując lepszą wersję siebie. Moim celem nie jest oczywiście wyśmiewać tych, którzy zaczynają z datą pierwszego stycznia. Każda motywacja jest dobra. Chcę jedynie zwrócić uwagę na istotę problemu i, być może, zbliżyć kogoś o krok do bardziej skutecznego poznania siebie i efektywnej pracy nad sobą.

Bibliografia

1. "Dlaczego postanowienia noworoczne nie działają? Powodem może być jeden czynnik" – Poradnik Zdrowie.

2. "Jak wprowadzać zmiany w życiu. Wskazówki psychologa" – Razem Psycholog.

3. "Psychologowie radzą nie robić noworocznych postanowień. Dlaczego?" – Medonet.

4. "Jak zmienić swoje życie na lepsze? Psycholog ma trzy ważne rady" – Medonet.

5. "Postanowienia noworoczne: dlaczego nam nie wychodzą? Eksperci wyjaśniają" – Poradnik Zdrowie.